BUDOWA STAWU KOLANOWEGO

Staw kolanowy (articulatio genus) jest stawem złożonym. Tworzą go powierzchnie stawowe trzech kości: udowej, piszczelowej oraz rzepki. Płaską powierzchnię stawową piszczeli uzupełniają dwie włókniste chrząstki w kształcie półksiężyca zwane łąkotkami stawowymi (menisci articulares). 

Łąkotka przyśrodkowa przyczepia się rogiem przednim ku przodowi od wyniosłości k. piszczelowej, a rogiem tylnym poza tą wyniosłością oraz zrasta się z torebką stawową oraz więzadłem pobocznym przyśrodkowym.

Łąkotka boczna jest szersza od przyśrodkowej, kształtem przypomina niezamknięte koło. Przyczepia się przed i poza wyniosłością k. piszczelowej, zrasta się z torebką stawową i nie łączy się z więzadłem pobocznym strzałkowym.

Staw jest stabilizowany przez silne więzadła poboczne oraz krzyżowe. Więzadło poboczne piszczelowe rozpoczyna się na nadkłykciu przyśrodkowym k. udowej i biegnie do k. piszczelowej. Zrasta się z torebką stawową oraz łąkotką przyśrodkową.

Więzadło poboczne strzałkowe łączy nadkłykieć boczny k. udowej z głową strzałki i nie zrasta się z torebką stawową. Przy wyprostowanym kolanie więzadła poboczne są napięte i nie pozwalają na ruchy boczne goleni.

Więzadła krzyżowe leżą śródstawowo. Więzadło krzyżowe przednie rozpoczyna się na przyśrodkowej powierzchni kłykcia bocznego k. udowej i prowadzi do pola międzykłykciowego przedniego. 

Więzadło krzyżowe tylne rozpoczyna się na powierzchni bocznej kłykcia przyśrodkowego k. udowej i prowadzi do pola międzykłykciowego tylnego piszczeli. Krzyżując się ze sobą więzadła te uniemożliwiają wysuwanie się kości piszczelowej do przodu (więzadła korzyżowe przednie) oraz do tyłu (więzadło krzyzowe tylne). Owijając się dookoła siebie, więzadła te ograniczają ruch obracania goleni do wewnątrz.

Powierzchnia rzepkowa k. udowej styka się z rzepką. Do rzepki przyczepia się ścięgno m. czworogłowego uda. Zrasta się ono z przednią powierzchnią rzepki, a także przechodzi bezpośrednio w więzadło rzepki, przyczepiając się do guzowatości piszczeli.

Torebka stawowa przyczepia się do krawędzi kłykci piszczeli, bocznych brzegów rzepki oraz krawędzi kłykci k. udowej. Torebka ma wiele uchyłków, z których największy - uchyłek nadrzepkowy - ma kształt odwróconej do góry kieszonki, która znajduje się między przednią powierzchnią k. udowej a tylną powierzchnią m. czworogłowego.

Staw kolanowy jest najbardziej zwarty w pozycji pełnego wyprostu. Stabilność zapewniają mu napięte więzadła poboczne oraz tylna część torebki stawowej. Istotną rolę w stabilizacji kolana pełni także prawidłowa funkcja mięśni, zwłaszcza czworogłowego uda. Ruch zgięcia rozluźnia więzadła poboczne i możliwe są nieznaczne ruchy boczne oraz obrotowe piszczeli.

Staw kolanowy jest stawem o jednym stopniu swobody. Teoretycznie osią obrotu jest linia łącząca nadkłykcie kości udowej, jednak w rzeczywistości jej położenie zmienia się w zależności od pozycji goleni względem uda. W początkowej fazie zgięcia powierzchnie stawowe przetaczają się po sobie, a w dalszej fazie dochodzi również wzajemne przesuwanie się ich po sobie.

Zakresy ruchomości:

• zgięcie - 130*
• wyprost - 0*